रोग प्रतिकारशक्ती ही अशी गोष्ट नाही जी एका रात्रीत तयार केली जाऊ शकत नाही. रोग प्रतिकारशक्ती म्हणजे आपल्या जीवनशैलीतील विविध बदलांच्या परिणामाला शरीराने दिलेली प्रतिक्रिया होय. जीवनशैलीतील बदलांचा शरीरावर बराच परिणाम होत असला तरी, आपल्या शरीराचा प्रतिसाद खाली नमूद केलेल्या विविध घटकांवर अवलंबून असतो. असे काही सोपे उपाय आहेत ज्यांनी आपण आपली रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवू शकतो ( building immunity power).
संतुलित आहार घ्या- आपला आहार हा रोग प्रतिकारशक्ती निर्माण करणाऱ्या मूलभूत गोष्टींपैकी हे एक आहे. असे आढळून आले आहे की सरासरी प्रौढ व्यक्ती आवश्यक पातळीपेक्षा 27% कमी पोषकद्रव्ये युक्त आहाराचे सेवन करतो त्यामुळे अनेक पोषक तत्वांची कमतरता निर्माण होते. प्रथिने आणि व्हिटॅमिनयुक्त पदार्थांचे सेवन केल्याने शरीराची ताकद वाढण्यास मोठ्या प्रमाणात मदत होते. लोह, फायबर आणि कॅल्शियमचे युक्त पदार्थांचे सेवन देखील आहारात वाढवले पाहिजे. प्रक्रिया केलेले आणि तळलेले पदार्थ टाळले पाहिजेत. दीर्घ कालावधीसाठी संतुलित आहार घेतल्यास, आपण आपोआप आपण आपल्या शरीरात बदल पाहू शकता, शरीराला हायड्रेटेड आणि ऑक्सिडाइज्ड ठेवण्यासाठी अन्नाव्यतिरिक्त, पुरेसे पाणी देखील घेतले पाहिजे.
शारीरिक हालचाली वाढवा- आपली बैठी जीवनशैली अनेक रोगांचे मूळ आहे. अतिरिक्त चालणे, लिफ्टच्या जागी पायऱ्या चढणे किंवा जिमला जाणे यासारख्या शारीरिक हालचाली वाढवल्याने दीर्घकाळात आपली प्रतिकारशक्ती मोठ्या प्रमाणात वाढू शकते. उत्तम शारीरिक आरोग्य हे मानसिक शांती आणि स्नायू बळकट होण्याचे कारण आहे. फिरण्याने आपले हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी आरोग्य सुधारण्यास मदत होते तसेच रक्तदाब आणि कोलेस्ट्रॉलची पातळी नियंत्रणात राहते.
तणाव कमी करा- तणावाची पातळी प्रतिकारशक्तीशी संबंधित आहे. उत्तम आरोग्यासाठी आपले शरीर कार्य करत असताना शांत असणे आवश्यक आहे. उच्च पातळीच्या तणावाचा परिणाम 'कॉर्टिसोल' च्या अनियमित स्रावात होतो जे रोगप्रतिकारक प्रणाली, मज्जासंस्था, हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी प्रणाली आणि श्वसन प्रणालीच्या योग्य कार्यासाठी थेट जबाबदार हार्मोन आहे.
चांगली झोप - दिवसभर थकवल्या नंतर आपल्या शरीराला चांगली विश्रांती आवश्यक असते. तथापि, शांततापूर्ण 7-8 तासांची झोप ही एक लक्झरी आहे जी अनेकांना परवडत नाही. पण जीवनशैलीत थोडासा बदल करून, आपण चांगली झोप घेऊ शकतो आणि स्वतःला आवश्यक असलेली विश्रांती देऊ शकतो. इलेक्‍ट्रॉनिक उपकरणे बंद करणे आणि फोन बेडवर न घेतल्याने दर्जेदार झोप येण्यास मदत होते. अंथरुणावर पुस्तक वाचणे, रात्रीच्या जेवणासाठी हलके जेवण घेणे आणि आरामदायी आंघोळ करणे देखील चांगली झोप घेण्यास मदत करू शकते.
अल्कोहोलचे सेवन कमी करा- जर तुम्हाला नियमितपणे अल्कोहोल पिण्याची सवय असेल तर तुम्हाला ते कमी करावे लागेल. अल्कोहोलचे जास्त सेवन यकृत आणि किडनीसारख्या महत्त्वाच्या अवयवांना हानी पोहोचवते. जास्त प्रमाणात मद्यपान केल्याने आपल्या पचनावरही परिणाम होऊ शकतो आणि रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होते. अल्कोहोलमुळे रक्ताभिसरणात असंतुलन होते आणि जास्त प्रमाणात अल्कोहोल घेतल्यास ते आरोग्यासाठी मोठ्या प्रमाणात धोकादायक ठरू शकते.
रोगप्रतिकारशक्ती वाढवणारया अन्नचा आहारात समावेश- संतुलित आहार घेणे ही रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्याचा एक पैलू आहे. दुसरी महत्त्वाची बाब म्हणजे अशा अन्नपदार्थ जे प्रतिकारशक्ती वाढवणारे आहेत त्यांचे आहारात सेवन करणे महत्वाचे आहे. यामध्ये आले, दही, टोमॅटो आणि मध यांचा समावेश आहे. या व्यतिरिक्त, संत्री, द्राक्ष आणि लिंबू यांसारखी लिंबूवर्गीय फळे, ज्यामध्ये व्हिटॅमिन सी भरपूर प्रमाणात असते, ते देखील प्रतिकारशक्ती वाढविण्यात मदत करतात. ब्रोकोली हा आणखी एक उत्कृष्ट पर्याय आहे जो या उद्देशासाठी आपल्या आहारात समाविष्ट केला जाऊ शकतो. हे जीवनसत्त्वे A, C आणि E चा एक उत्तम स्रोत आहे आणि त्यात फायबर आणि खनिजे असतात. या अन्नपदार्थांचे योग्य प्रमाणात सेवन करणे रोगप्रतिकारक शक्ती सुधारण्यासाठी अत्यंत फायदेशीर ठरू शकते.
लसीकरण हे विविध रोगांविरूद्ध सर्वात सुरक्षित आणि सर्वात सोयीस्कर प्रतिबंधात्मक उपायांपैकी एक आहे आणि आपल्या रोगप्रतिकारक शक्तीचा सर्वात मोठा सहयोगी आहे. जसजसा वेळ जातो तसतसे, बालपणातील लसीकरणातील प्रतिकारशक्ती कमी होऊ शकते, ज्यामुळे प्रौढांना इतर आजारांचा धोका जास्त असतो. प्रौढांनी त्यांच्या लसीकरणा बाबत जागरुक राहणे आवश्यक आहे कारण त्यांना इतर रोगांचाही धोका जास्त असतो. तुम्हाला प्रौढ म्हणून आवश्यक असलेल्या लसी तुमचे वय, जीवनशैली, आरोग्य स्थिती आणि तुमच्या आयुष्यात तुम्ही या आधी कोणत्या लसी घेतल्या आहेत यावर अवलंबून आहे. हिपॅटायटीस बी, हिपॅटायटीस सी, इन्फ्लूएंझा, गोवर, गालगुंड, रुबेला, पोलिओ, रोटाव्हायरस आणि व्हॅरिसेला यांच्यापासून संरक्षणासाठी लसींची शिफारस केली जाते.
टिप्पणी पोस्ट करा