शारदीय नवरात्रीच्या नऊ दिवसांमध्ये देवीची विविध रूपांची भक्तांकडून पूजा केली जाते, तसेच तिला दररोज वेगवेगळ्या रूपात विविध प्रकारची फुले व नैवेद्य अर्पण केला जातो. आज आम्ही तुम्हाला नवरात्रीच्या नऊ देवींचे स्वरूप आणि कोणत्या मातेला कोणती फुले व कोणते अन्न अर्पण करावे याबद्दल माहिती देत आहोत
1. देवीचे शैलपुत्रीचे रूप: मान्यतेनुसार आदिशक्तीने शैलपुत्र हिमालयाच्या घरात या रूपात जन्म घेतला होता, म्हणूनच तिचे नाव शैलपुत्री ठेवण्यात आले. शैलपुत्री नंदी नावाच्या वृषभावर स्वार होऊन उजव्या हातात त्रिशूळ आणि डाव्या हातात कमळाचे फूल धारण करते. दुर्गादेवी पहिल्या रूपात 'शैलपुत्री' म्हणून ओळखले जाते. नवदुर्गांपैकी ती पहिली दुर्गा आहे. हिमालयाच्या पर्वतराजाची कन्या म्हणून जन्म घेतल्याने तिचे नाव 'शैलपुत्री' पडले. नवरात्री-पूजेच्या पहिल्या दिवशी त्यांची पूजा-अर्चा केली जाते. शैलपुत्री देवीचे आवडते फूल पारिजातक असुन शुद्ध तूपाचा नैवेद्य अर्पण केला जातो.
2. देवीचे ब्रह्मचारिणीचे रूप: ब्रह्मचारिणी माता पांढर्‍या वस्त्रात विभूषित आहे, तिच्या उजव्या हातात जपमाळ आहे आणि डाव्या हातात कमंडल आहे. देवीचे रूप अतिशय तेजस्वी आणि तेजस्वी आहे. त्याच वेळी, देवी प्रेमाचे रूप देखील आहे. आई ब्रह्मचारिणीचे आवडते फूल: शेवंत असुन ब्रह्मचारिणी आईसाठी गोड नैवेद्य अर्पण केला जातो.
3. देवीचे चंद्रघंटा रूप: माता चंद्रघंटा या रूपात सिंहावर विराजमान आहे आणि तिला 10 हात आहेत. त्यापैकी चार हातांनी कमळ, धनुष्य, जपमाला आणि बाण धरले आहेत, तर पाचवा हात अभय मुद्रामध्ये आहे. याशिवाय इतर चार हातात त्रिशूळ, गदा, कमंडल आणि तलवार असून पाचवा हात वरद मुद्रामध्ये आहे. मातेचे हे रूप भक्तांसाठी अत्यंत लाभदायक मानले जाते. चंद्रघंटा देवीचे आवडते फूल कमळ असुन दूध, दुधाची मिठाई हा नैवेद्य अर्पण केला जातो.
4. देवीचे कुष्मांडा रूप: कुष्मांडा आईला आठ हात आहेत. त्यामुळे तिला अष्टभुजा देवी म्हणूनही ओळखले जाते. दुर्गा सप्तशतीनुसार, कुष्मांडा देवी या जगाची प्रमुख देवता आहे. त्याच्या सात हातात अनुक्रमे कमंडल, धनुष्य, बाण, कमळ-पुष्प, अमृताने भरलेले फुलदाणी, चक्र आणि गदा आहेत. आठव्या हातात सर्व सिद्धी आणि निधी देणारी जपमाळ आहे. सिंह हा त्याचा वावर आहे. कुष्मांडा म्हणजे ज्याने तिच्या उदरात आपल्या मंद (फुल) स्मिताने संपूर्ण विश्व निर्माण केले. कुष्मांडा देवीचे आवडते फूल चमेली असुन गोडपुरी हा नैवेद्य अर्पण केला जातो.
5. देवीचे स्कंदमातेचे रूप: माता स्कंदमातेला चार हात आहेत. देवीच्या दोन हातात कमळ, एका हातात कार्तिकेय आणि एका हातात अभय मुद्रा आहे. कमळावर विराजमान असल्याने देवीचे एक नाव पद्मासन आहे. मातेची पूजा केल्याने भक्तांना सुख आणि ऐश्वर्य प्राप्त होते. देवीची मनोभावे उपासना केल्याने मोक्षही प्राप्त होतो. देवीच्या या रूपाची अग्नी देवी म्हणूनही पूजा केली जाते. मां ही ममताचे प्रतीक असल्याने ती भक्तांना प्रेमाने आशीर्वाद देते. स्कंदमातेचे आवडते फुले ही पिवळी फुले असुन केळी हा नैवेद्य अर्पण केला जातो.
6. देवीचे कात्यायनी रूप: दिव्य रुपा कात्यायनी देवीचे शरीर सोन्यासारखे चमकदार आहे. चतुर्भुज माता कात्यायनी सिंहावर स्वार आहे. तिच्या एका हातात तलवार आणि दुसऱ्या हातात कमळ आहे. बाकीचे दोन हात वरमुद्रा आणि अभयमुद्रामध्ये आहेत. त्याचे वाहन सिंह आहे. कात्यायनी देवीचे आवडते फूल झेंडू असुन मध हा नैवेद्य अर्पण केला जातो.
7. देवीचे कालरात्रीचे रूप: माँ दुर्गेची सातवी शक्ती कालरात्री म्हणून ओळखली जाते. माँ कालरात्रीच्या संपूर्ण शरीराचा रंग अंधारासारखा असतो, त्यामुळे शरीर काळेच राहते. तिच्या डोक्यावरचे केस नेहमीच खुले असतात. गळ्यात विजेसारखी चमकणारी माळ आहे. तिला तीन डोळे आहेत. हे तिन्ही डोळे विश्वासारखे गोल आहेत. त्यातून विजेसारखे तेजस्वी किरण बाहेर पडत राहतात. आईच्या नाकपुड्यातून अग्नीच्या भीषण ज्वाळा निघत राहतात. तीचे वाहन गर्दभ (गाढव) असुन ती उजव्या हाताने उंचावलेल्या हावभावाने सर्वांना वरदान देते. कालरात्री देवीचे आवडते फूल हे कृष्ण-कमळ असुन तिला गूळाचा नैवेद्य अर्पण केला जातो.
8. देवीचे महागौरीचे रूप: आठ वर्षांच्या महागौरीचे सर्व कपडे आणि दागिनेही पांढरे आहेत. त्याला चार हात असून वाहन वृषभ (बैल) आहे. आईची मुद्रा अत्यंत शांत आहे आणि तिने हातात डमरू, त्रिशूळ आणि अभय-मुद्रा धारण केली आहे. महागौरी देवीचे आवडते फूल चमेली किंवा बेला असुन तिला नारळ. हा नैवेद्य अर्पण केला जातो.
9. देवीचे सिद्धिदात्रीचे रूप: माँ सिद्धिदात्री कमळाच्या फुलावर विराजमान असून तिला चार हात आहेत. आई सिद्धिदात्रीची स्वारी सिंह आहे. देवीने भक्तांवर कृपा करण्यासाठी सिद्धिदात्रीचे हे रूप धारण केले आहे. देव, ऋषी, मुनी, असुर, सर्प, मानव हे सर्व मातेचे भक्त आहेत. सिद्धिदात्री देवीचे प्रिय फूल चंपा असुन तिला तीळचा नैवेद्य अर्पण केला जातो.
टिप्पणी पोस्ट करा