ब्युरो टीम : शरीराची योग्य पोषण व्हावे यासाठी आपल्याला प्रोटीन, जीवनसत्त्वे, खनिजे, स्निग्ध पदार्थ, कर्बोदके अशा सगळ्या घटकांची योग्य प्रमाणात आवश्यकता असते. हे सगळे घटक मिळाले तरच आपले शरीर सुदृढ राहू शकते.
लहान मुले, गर्भवती महिला, वृद्ध व्यक्ती किंवा व्यायाम करणाऱ्यांनी आहारात नियमितपणे प्रोटीन्स घेणे आवश्यक असते. उत्तम आरोग्यासाठी आहारात नियमितपणे प्रोटीन्स घेणे आवश्यक असते. लहान मुलांची शारीरिक, बौद्धिक वाढ चांगली व्हावी यासाठी त्यांच्या आहारात प्रोटीनचे प्रमाण जास्त असायला हवे. हाडांच्या बळकटीसाठी, स्नायूंची ताकद वाढण्यासाठी, शरीराची ताकद भरुन येण्यासाठी, प्रतिकारशक्ती चांगली राहण्यासाठी शरीराला प्रोटीन्सची आवश्यकता असते
मांसाहार करणाऱ्यांमध्ये प्रोटीन्सचे प्रमाण जास्त असते आणि शाकाहार घेणाऱ्यांमध्ये प्रोटीन्सची कमतरता असते असे आपण अनेकदा ऐकतो. प्राणीज पदार्थ हे प्रोटीनचा उत्तम स्त्रोत असतात असे मानले जाते. पण शाकाहारातही असे बरेच पदार्थ आहेत ज्यामुळे शरीराची प्रोटीनची कमतरता भरुन काढली जाऊ शकते. अंडी, मासे, मांस यातून ज्याप्रमाणे जास्त प्रमाणात प्रोटीन मिळते त्याचप्रमाणे विविध प्रकारच्या डाळी, कडधान्ये, बिया यांतूनही शरीराची प्रोटीन्सची गरज भागवली जाऊ शकते. त्यामुळे प्रोटीन्ससाठी केवळ मांसाहार घ्यावा लागतो असे नाही. तर प्रोटीन्स देणारे शाकाहारातील विविध पर्याय सांगत आहेत आहारतज्ज्
1. शेंगा/डाळी/डाळांमध्ये काही अत्यावश्यक अमीनो ऍसिडची कमतरता असते परंतु याचा अर्थ असा नाही की ते निरुपयोगी आहेत किंवा निरोगी प्रथिनेयुक्त आहारात त्यांना स्थान नाही. जेव्हा आपण या शेंगा धान्य/तृणधान्यांसह खातो तेव्हा ते संपूर्ण प्रोटीन बनते. 'मिश्रित/विविध स्त्रोतां'मधून अमीनो ऍसिडसह - पूर्णपणे आवश्यक असलेल्या सर्व गोष्टी शोषून घेण्यात आपले शरीर कार्यक्षम असते.
2. शेंगा/डाळ यांच्याच जवळपास 50% कर्बोदके असतात, परंतु फायदे मिळविण्यासाठी आपल्याला 'शुद्ध प्रथिने' खाण्याची गरज आहे असे कोणी सांगितले? आपल्या शरीराला संपूर्ण धान्य कर्बोदकांमधे देखील आवश्यक आहे आणि डाळ/शेंगा हे देखील याचे एक उत्तम स्त्रोत आहेत.
जर तुम्ही शाकाहारी असाल, किंवा पनीर/दही नीट पचत नसेल आणि तुमचा प्राथमिक प्रथिन स्त्रोत म्हणून फक्त शेंगा/डाळ खात असाल, तर तुम्हाला हे लक्षात ठेवण्याची गरज आहे की प्रत्येक मुख्य जेवणात किमान 1 कप शिजवलेली (घट्ट) डाळ/मोड आलेली कडधान्ये असणे आवश्यक आहे. अशाप्रकारे, तुम्ही तुमच्या प्रथिनांच्या बहुतांश गरजा पूर्ण करु शकता. तसेच धान्य आणि भाज्या यांसारख्या इतर स्त्रोतांकडूनही उर्वरित गरज भागवली जाऊ शकते.
टिप्पणी पोस्ट करा